Ηλεκτρονικό εμπόριο εξ αποστάσεως και πωλήσεις εκτός εμπορικού καταστήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση

 

Το παρόν άρθρο αναφέρεται μόνο στην πώληση στον τελικό καταναλωτή („business to customer” – B2C), όχι στην πώληση σε άλλες επιχειρήσεις („business to business” – B2B).

Τα τελευταία χρόνια οι εμπορικές συναλλαγές, οι πωλήσεις προϊόντων και υπηρεσιών μέσω διαδικτύου έχουν αυξηθεί σημαντικά. Για το λόγο αυτό η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής  Ένωσης έχει εκδώσει γενικούς κανόνες για τη ρύθμιση αυτών των ενδοκοινοτικών συναλλαγών, για να προστατεύει τα μέρη, πωλητές και αγοραστές καθώς και μεσάζοντες από απάτη και εξαπάτηση που μπορεί πολύ εύκολα να παραχθεί στον εικονικό χώρο. Έχουμε, λοιπόν, ήδη μια νέα κατηγορία εγκλημάτων που μπορεί να προκαλέσει πραγματική χρηματοπιστωτική και οικονομική παρακμή, ελλείψει σαφών και σύγχρονων κανονιστικών κανόνων. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία πρέπει να συμβαδίζει με την ταχεία εξέλιξη της τεχνολογίας των πληροφοριών που κυριαρχεί στην οικονομική, οικονομική και ιδιωτική μας ζωή.

Έτσι, θα παρουσιάσω ορισμένους από τους κανόνες που προτείνονται ή/και εφαρμόζονται από το ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ – ΟΔΗΓΙΑ 2002/65/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε το 2023.

Το ηλεκτρονικό εμπόριο και οι πωλήσεις εκτός εμπορικού καταστήματος προσφέρουν πολλά πλεονεκτήματα αλλά περιλαμβάνουν τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τους κανονισμούς της ΕΕ – ΟΔΗΓΙΑ 2002/65/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε το 2023

Οι συναλλαγές που υπόκεινται σε αυτούς τους κανόνες της ΕΕ είναι εκείνες, στις οποίες ο καταναλωτής που υπογράφει τη σύμβαση για την αγορά προϊόντων/υπηρεσιών δεν είναι παρών σε εμπορική μονάδα. Αναφέρομαι στη σύμβαση που έχει συναφθεί στο διαδίκτυο, μέσω τηλεφώνου (με ή χωρίς ανθρώπινη αλληλεπίδραση), e-mail, φαξ ή τυποποιημένη επιστολή και για τη σύμβαση που έχει συναφθεί εκτός της έδρας της εταιρείας, με έναν έμπορο.

• Οι κανόνες για το ηλεκτρονικό εμπόριο και τις εξ αποστάσεως πωλήσεις εκτός εμπορικού καταστήματος δεν καλύπτουν συναλλαγές που πραγματοποιούνται στους ακόλουθους τομείς:
• • κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υγείας
• •  ΤΥΧΕΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ
• • χρηματοοικονομικά, ασφαλιστικά και επενδυτικά προϊόντα
• • πώληση και ενοικίαση κατοικιών (για οικιστικούς σκοπούς)
• • πακέτα ταξιδιωτικών υπηρεσιών, υπηρεσίες που περιλαμβάνουν το δικαίωμα χρήσης ακινήτων για περιορισμένο χρονικό διάστημα («χρονομεριστική μίσθωση») και ορισμένες υπηρεσίες διακοπών που υπόκεινται σε συγκεκριμένους κανόνες
• • μεταφορά επιβατών (εκτός από ορισμένους ειδικούς κανόνες)
• • η σύναψη συμβάσεων από ορισμένους κατόχους δημοσίου αξιώματος, όπως συμβολαιογράφοι
• • τακτική παράδοση τροφίμων και ποτών στα σπίτια ή στους χώρους εργασίας των πελατών
• • προϊόντα που πωλούνται σε αυτόματους πωλητές
• • Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ οι ακόλουθοι κανόνες για τις πωλήσεις εκτός εμπορικού καταστήματος δεν ισχύουν, εάν η αξία των συμβολαίων είναι μικρότερη από 50 ευρώ.

Οι συμβάσεις που διαπραγματεύονται εξ αποστάσεως περιλαμβάνουν τη χρήση μέσων επικοινωνίας εξ αποστάσεως που χρησιμοποιούνται ως μέρος του συστήματος εξ αποστάσεως πωλήσεων ή παροχής υπηρεσιών, τα οποία δεν συνεπάγονται την ταυτόχρονη παρουσία προμηθευτή και καταναλωτή. Η συνεχής ανάπτυξη αυτών των μέσων επικοινωνίας απαιτεί τον καθορισμό έγκυρων αρχών ακόμη και για τα μέσα, των οποίων η χρήση δεν είναι ακόμη διαδεδομένη. Ως εκ τούτου, συμβάσεις εξ αποστάσεως είναι οι συμβάσεις, των οποίων η προσφορά, η διαπραγμάτευση και η σύναψη πραγματοποιούνται εξ αποστάσεως.

Μια ενιαία σύμβαση που περιλαμβάνει διαδοχικές πράξεις ή χωριστές εργασίες της ίδιας φύσης που εκτελούνται σε βάθος χρόνου μπορεί να υπόκειται σε διαφορετική νομική μεταχείριση σε διαφορετικά κράτη μέλη, αλλά είναι σημαντικό η παρούσα οδηγία να εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα κράτη μέλη. Αυτές οι διαδοχικές ή χωριστές πράξεις της ίδιας φύσης που πραγματοποιούνται με την πάροδο του χρόνου μπορούν να θεωρηθούν ότι αποτελούν ένα σύνολο, ανεξάρτητα από το εάν η πράξη ή η σειρά πράξεων αποτελούν αντικείμενο μιας ενιαίας σύμβασης ή πολλών διαδοχικών συμβάσεων.

Για παράδειγμα, το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού, η αγορά πιστωτικής κάρτας, η σύναψη σύμβασης διαχείρισης χαρτοφυλακίου μπορεί να θεωρηθεί ως „αρχική σύμβαση παροχής υπηρεσιών” και οι „λειτουργίες” μπορούν να θεωρηθούν η κατάθεση ή ανάληψη κεφαλαίων σε ή από έναν τραπεζικό λογαριασμό, πληρωμή με πιστωτική κάρτα, συναλλαγές που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο σύμβασης διαχείρισης χαρτοφυλακίου. Η προσθήκη νέων στοιχείων σε μια αρχική σύμβαση παροχής υπηρεσιών, όπως η δυνατότητα χρήσης ενός μέσου ηλεκτρονικής πληρωμής μαζί με έναν υπάρχοντα τραπεζικό λογαριασμό, δεν συνιστά «λειτουργία», αλλά πρόσθετη σύμβαση. Η εγγραφή σε νέα μερίδια στο ίδιο ταμείο συλλογικών επενδύσεων θεωρείται ως μία από τις «διαδοχικές συναλλαγές της ίδιας φύσης».

Εξαιρούνται οι υπηρεσίες που παρέχονται περιστασιακά, εκτός εμπορικής δομής αφιερωμένης στη σύναψη συμβάσεων εξ αποστάσεως.

Τα ανθεκτικά μέσα περιλαμβάνουν, ειδικότερα, δισκέτες, CD-ROM, DVD και σκληρούς δίσκους προσωπικών υπολογιστών καταναλωτών, στους οποίους αποθηκεύεται το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αλλά δεν περιλαμβάνουν σελίδες διαδικτύου, όπου τέτοιες σελίδες δεν πληρούν τα κριτήρια που αναφέρονται στον ορισμό της βιώσιμης υποστήριξης.

Η χρήση μέσων απομακρυσμένης επικοινωνίας δεν θα πρέπει να οδηγεί σε μη εξουσιοδοτημένο περιορισμό των πληροφοριών που παρέχονται στον πελάτη. Οι οδηγίες της ΕΕ παρέχουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, για να διασφαλιστεί ότι οι πληροφορίες παρέχονται στον καταναλωτή σε κατάλληλο επίπεδο, τόσο πριν όσο και μετά τη σύναψη της σύμβασης. Πριν από τη σύναψη της σύμβασης, ο καταναλωτής θα πρέπει να λάβει τις απαραίτητες προκαταρκτικές πληροφορίες, για να προβεί σε επαρκή αξιολόγηση της χρηματοοικονομικής υπηρεσίας που του προσφέρεται και, επομένως, να κάνει μια τεκμηριωμένη επιλογή. Ο προμηθευτής θα πρέπει να αναφέρει την περίοδο κατά την οποία η προσφορά του θα παραμείνει αμετάβλητη.

Η χρήση μέσων απομακρυσμένης επικοινωνίας δεν θα πρέπει να οδηγεί σε μη εξουσιοδοτημένο περιορισμό των πληροφοριών που παρέχονται στον πελάτη. Οι οδηγίες της ΕΕ παρέχουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, για να διασφαλιστεί ότι οι πληροφορίες παρέχονται στον καταναλωτή σε κατάλληλο επίπεδο, τόσο πριν όσο και μετά τη σύναψη της σύμβασης. Πριν από τη σύναψη της σύμβασης, ο καταναλωτής θα πρέπει να λάβει τις απαραίτητες εκ των προτέρων πληροφορίες, για να προβεί σε επαρκή αξιολόγηση της χρηματοοικονομικής υπηρεσίας που του προσφέρεται και, επομένως, να κάνει μια τεκμηριωμένη επιλογή. Ο προμηθευτής θα πρέπει να αναφέρει την περίοδο, κατά την οποία η προσφορά του θα παραμείνει αμετάβλητη.

Το δικαίωμα υπαναχώρησης δεν ισχύει, εάν ο καταναλωτής έχει ζητήσει ρητά την εκτέλεση της σύμβασης και ο προμηθευτής πρέπει να ενημερώσει σχετικά τον καταναλωτή.

Οι καταναλωτές θα πρέπει να προστατεύονται από αυτόκλητες υπηρεσίες. Οι καταναλωτές θα πρέπει να απαλλάσσονται από κάθε υποχρέωση στην περίπτωση αυτόκλητων υπηρεσιών, ενώ η απουσία απάντησης δεν ερμηνεύεται ως ουσιαστική συναίνεση εκ μέρους τους. Ωστόσο, εάν η νομοθεσία των κρατών μελών επιτρέπει τη σιωπηρή ανανέωση, τότε οι καταναλωτές θα πληρώσουν για αυτές τις υπηρεσίες.